Project Paadje-Plaatje-Praatje
Leuk dat je mij volgt bij mijn observatiewandelingen! Iedere week ga ik op pad in de vele natuurgebieden rondom Schuur op de Hei. Ik ben begonnen op nieuwjaarsdag en er moeten uiteindelijk van 52 weken foto's komen van mijn wekelijkse 'zwerftochten'. Levert het project voldoende mooie foto's op dan maak ik er een fotoalbum van. Tot die tijd kun je de observaties op deze pagina volgen. Het is leuk om de natuur te zien te veranderen door het jaar heen en om je erbij mee te nemen.
Week 1
Een paar uur geleden waren de vuurpijlen van oudejaarsavond te zien boven deze bosrand. Nu -vroeg in de ochtend op nieuwjaarsdag 2025- hoor ik alleen de wind door de bomen ruisen en een paar krassende raven beginnen aan een nieuw jaar. Ik ben bij Tonnetjesdelle op de Noorderheide.
Later in de week is er een beetje stuifsneeuw gevallen. Dat blijft het liggen op het bevroren zandpad.
Week 2
Deze week is het mistig en het is net onder nul. In het oude beukenbos van het Vierhouterbos is overal ijshaar te zien op de afgevallen takken die op de grond liggen. IJshaar is een vreemd fenomeen dat veroorzaakt wordt door de stofwisseling van schimmels in dood hout. Bij dat proces komt water vrij dat bevriest en als fragiele draden te zien is. Ook wel sneeuwbaard genoemd.
Mist levert ook mooie 'minimalistische' landschappen op met heel veel zwart en grijstinten.
Week 3
Een stille winterochtend bij Het Veentje (op de Elspeterheide) met bevroren grassen . Deze week ook kleurrijke zonsondergangen boven de heide.
Week 4
De ochtenden starten met prachtige ijskristallen op takjes, blaadjes en zelfs op deze feloranje schimmel. Als de zon goed opkomt smelten de kristallen snel weg.
Week 5
Spreeuwen zoeken een plekje voor de nacht. Vrolijk kwetterend nemen ze de dag door. Of overleggen ze met elkaar wat te doen bij een onstuimige nacht? Want het waait flink deze week.
Week 6
Heb je wel eens ijskristallen van heel dichtbij bekeken? Met een macrolens zie je de natuurlijke 'kerstversiering' heel goed op ruig haarmos.
Week 7
Bij een koude zonsopkomst kan de lucht soms heel even paars kleuren! Na een paar minuten komt de zon op en gaat blauw/geel overheersen en daarmee verdwijnen de warme kleuren. Leuk dat de maan nog boven de horizon te zien is. Er trekken massaal kraanvogels over Nederland (door de oostenwind). Ik spot er een paar boven de Elspeterheide.
Week 8
Meer kleurrijke exoten bezoeken de Veluwe nu de temperatuur zo hoog blijft. Mandarijneendjes hebben het Vierhouterbos ontdekt. Ze zijn druk aan het baltsen (lees: ruziemakende mannetjes). Ook luidruchtige Nijlganzen komen even langs. Een cadeautje is de kramsvogel op doortocht.
Week 9
Het is al weken stabiel winterweer. De dagen starten met nachtvorst en mist. Ik ben getuige van een mistboog, dat is een soort regenboog maar de waterdruppeltjes zijn zo klein dat het kleurenspectrum niet zichtbaar is Later op de dag stijgt de temperatuur weer naar boven de 10 graden.
Week 10
Net als voorgaande weken blijft het landschap spectaculair en koud in de vroege ochtend. Ook spectaculair is de grote wolvendrol op het pad langs het rustgebied in het Vierhouterbos. Slechts een paar honderd meter van Hemellootjes, waar de excursies van Staatsbosbeheer naartoe gaan. We hopen tijdens de excursie de wolf een keer in het echt te zien. Wolven draaien zo'n keutel vaak midden op het pad om hun territorium te markeren. De maaltijd was overigens wild zwijn...
Week 11
Het ene warmterecord na het andere sneuvelt in maart. Bomen en struiken krijgen al de 'blaadjesgloed'. Het is lekker weer om de wandeling bij het water te lopen. In dit geval langs Tonnetjesdelle. Ongeveer bij dezelfde plek als de eerste foto van dit project (op nieuwjaarsdag).
Week 12
De week van de verborgen vogeltjes... Een middelste bonte specht is druk bezig insecten onder het schors van een omgevallen boom te kloppen.
De prachtige zang van de zanglijster boven in een beukenboom hoor je van verre. Boomklevers zijn druk bezig met hun territorium en ook zij laten zich duidelijk horen.
Week 13
De Aurora Watch UK app geeft een 'red alert' melding. Dan is er kans dat ook in Nederland het noorderlicht te zien is. Niet met het blote oog zichtbaar maar de kleurgevoelige sensor van de camera pakt een roodpaarse gloed in de lucht op. Ook apart: het is 26 maart rond 23:00 uur en nog 14 graden. Echt helemaal donker is het ook op de heide niet meer door de lichtvervuiling van Ermelo en Harderwijk.
Week 14
Deze week maak ik waarschijnlijk de laatste foto's van een 'bevroren' zonsopkomst (helaas voor mij, als winterliefhebber). Op de rechterfoto even klikken om te vergroten want in de mist verdwijnen de witte kontjes van twee reegeiten. We hadden elkaar al eerder gespot maar ik kreeg ze niet beter in beeld.
Week 15
Mensen genieten deze week van het prachtige weer; overdag loopt het op tot 23 graden (weer een warmterecord volgens het KNMI) met zwoele avonden en kleurrijke zonsondergangen. Een havik is nog laat op jacht. Hij speurt vanaf de top van een vliegden naar een prooi. Met de telelens krijg ik hem nog aardig in beeld.
Week 16
Eekhoorntjes hebben het voorjaar in hun bol. Ze racen achter elkaar aan door een krentenboom die net in bloei komt. Een mooie uitdaging voor mij om deze razendsnelle diertjes scherp op de foto te krijgen want ze zitten nauwelijks stil.
Week 17
Het paasweekend was wisselvallig maar met een beetje speuren kon ik deze week genoeg lentekleuren vinden. Het mannetje van de zandhagedis bijvoorbeeld is op dit moment knalgroen. Heb je wel eens de bloemetjes van een dovenetel van heel dichtbij bekeken? Je kijkt er gemakkelijk overheen maar ze zijn heel mooi. Ze staan vaak in de buurt van brandnetels en ze houden van stikstof. Een bremstruik op een beschutte plek aan de rand van de hei heeft ook al bloemen.
Stikstof heeft ook invloed op het Hulshorsterzand. Het 'vrije zand' groeit langzaam dicht door allerlei grassen en mossen waardoor het niet meer stuift. Hebben we over 50 jaar het Hulshorsterbos?
Week 18
Na een (warme) regendag is het in de avond weer droog en dan is het ideaal weer voor wilde zwijnen. De insectenlarven die ze graag eten zitten vlak aan de oppervlakte. Na een uurtje is er dan weer een flink stuk Veluwe omgespit. De jonge biggetjes liggen overigens lekker te pitten.
Week 19
Ik neem je mee met een wandeling rond zonsopkomst in het Vierhouterbos. Het levert geen 'prijswinnende' foto's op maar ik wil je laten zien wat je in anderhalf uur allemaal kunt tegenkomen in het bos. Een wroetend wild zwijn, een zwanger damhert, een appelvink, een relaxed konijn en een zonnebadende hazelworm. Reptielen zoals de hazelworm moeten letterlijk opwarmen in de zon. Je moet wel snel zijn met je camera want geen enkel dier blijft lang in beeld. Een fijne start van de dag!
Week 20
Deze week kwam ik niet toe aan mijn wekelijkse 'door weer & wind' zwerftocht. Terwijl ik druk aan het werk was in onze 'Tiny Office' zag ik uit mijn ooghoek dat een boommarter het voerhuisje voor de eekhoorns plunderde. Gewoon aan het eind van de ochtend in onze tuin. Hij was zo druk bezig dat ik mijn camera uit huis kon halen om een paar gave foto's te maken. Hij heeft een paar hazelnoten gejat en vervolgens via de top van de boom er vandoor gegaan. Onder aan de boom zat onze kat overigens vol verbazing te kijken naar dit tafereel.
Week 21
Deze week staat in het teken van speuren naar KBVtjes op de hei. Deze afkorting heb ik geleerd van een vogelaar en staat voor ' Kleine Bruine Vogeltjes'. Op een warme ochtend is de kans het grootst ze te spotten. Soms moet ik opzoeken wat ik nou eigenlijk op de foto heb gezet want in het veld lijken ze veel op elkaar. Ik heb de boompieper zien zingen. Mijn favoriet is de veldleeuwerik die als een helikopter boven de hei hangt en voor dit vogeltje ging ik op pad. Ik zie zowel het vrouwtje als het mannetje roodborsttapuit in de top van een dennenboompje.
Week 22
Het blijft prachtig lenteweer. Bij het vennetje staat veenpluis in bloei met witte katoenpropjes aan de rand van het water. Er komen een paar gierzwaluwen drinken en badderen. Ze zijn razendsnel en alleen dankzij de 'trackingfunctie' van mijn camera kan ik er één redelijk scherp in beeld houden. Op de terugweg loop ik nog even langs de schapen die het ook warm hebben.
Week 23
Als ik met een macrolens op pad ga dan heb je binnen een paar honderd meter al de meest wonderlijke diertjes in beeld. Je kijkt er ook zo overheen dus je moet echt speuren. Behalve het vliegend hert, de grootste kever van ons land, die valt wel op!
Dit jaar zijn er erg veel meikevers, die kun je niet missen maar de Sint Jacobsvlinder is echt een klein vlindertje en valt alleen op door de rode tekening. De kleine rups is van de witvlakvlinder (weet ik dankzij de Obsidentify app). Kleine priegelbeestjes zijn vooral in de ochtend goed te fotograferen omdat ze nog moeten opwarmen in de zon.
Week 24
Een haas zit zich rustig te wassen maar gaat 'in transitie' naar 'molshoop' wanneer ze mij in de gaten krijgt. Hard wegrennen kan altijd nog; eerst maar eens proberen uit beeld te verdwijnen.
Nog een meester in vermomming is de kleine wespenboktor. Lijkt een wesp maar is een tor. Hij is vooral in mei/juni te zien in beukenbossen.
Week 25
Dit was de week van geduld, geluk en je camera-instellingen in orde hebben. Een puttertje laat zich niet gemakkelijk fotograferen in goed licht (waardoor de kleuren zo mooi uitkomen). Op de hei hoorde ik een fitis zijn eigen naam roepen maar waar zit 'ie? Na 10 minuten rondom een grote dennenboom speuren vloog hij op. Een roodborsttapuit gaat even zitten maar is ook meteen weer weg zodra hij doorheeft dat je naar hem kijkt. Een fijne verrassing is natuurlijk een reegeit die je pad kruist. Het is secondenwerk, langer krijg je niet van ze, maar dat is genoeg!
Week 26
In de week van de langste dag is de sfeer in de natuur zichtbaar anders. De zon staat al vroeg hoog aan de hemel waardoor schaduwen verdwijnen en na 22:30 is het nog zo licht dat de kleuren van vingerhoedskruid nog zichtbaar zijn. De dopheide bloeit (al moet je wel zoeken want zoveel planten staan er niet) en er staat hier&daar al struikheide in bloei; dat is anderhalve maand vroeger dan gebruikelijk. In het avondlicht komen zandhagedissen opwarmen. De Veluwse zomer is begonnen en ik ben benieuwd wat de komende weken gaan brengen.
Week 27
De warmste 1 en 2 juli ooit gemeten (33,2 grd in De Bilt). Op de heide is het zelfs nog een paar graden warmer en berken laten hun blaadjes hangen om waterverlies te voorkomen. Op natte plekken met riet zitten veel insecten en die houden wel van warm weer. Ik spot een kolibrievlinder die met een uitrolbare tong nectar opzuigt. Een rietkruisspin vangt waterjuffers.
Week 28
Tijdens een wildexcursie in het Vierhouterbos waren we getuige van twee groepen wilde zwijnen die elkaar ontmoeten. Dat ging niet zonder slag of stoot; de leiders van de groepen (volwassen vrouwtjes) gingen met een hoop geschreeuw enachter elkaar aan. De biggetjes vinden het allemaal erg gezellig met elkaar.
Rond deze tijd van het jaar heb je ook prachtige zonsondergangen met een voorbode van regen. Water is van harte welkom want het is erg droog in de natuur.
Week 29
Roofvogels, reptielen, insecten en zeldzame plantensoorten zoals rood bekermos maken dankbaar gebruik van het grote natuurherstelproject Wuthering Heaths. Natuurmonumenten heeft een corridor gemaakt in het Leuvenumse bos tussen het Hulshorsterzand en de heidevelden bij Elspeet. Zand kan weer stuiven en het landschap is teruggebracht zoals de Veluwe er voor de 18e eeuw uitzag.
Op een warme en droge zomerdag waan in mij op de zandheuvels van Namibië, het is bijna 40 graden. Daar houdt de vergelijking wel op want op het Hulshorsterzand hoor je de A28 en de vele vliegtuigen. Maar ook het oprukkende grijs kronkelsteeltje (tankmos) dat als invasieve exoot een verstikkende laag legt over het zand is duidelijk aanwezig. Tankmos, meegekomen in de rupsbanden, doet het prima op stikstofrijke grond en belemmert het stuiven.
Ik denk dat zonder de vrijwilligers van Natuurmonumenten de corridor weer zal dichtgroeien, dus of Wuthering Heaths een succes blijft???
Week 30
Tijdens het uitlaten van de honden in het losloopgebied op de Elspeterheide grist een wolf -vlak voor mijn neus - onze Friese Stabij Evi van het zandpad en gaat er met haar vandoor. Ruim een kilometer verder weet ik Evi aan de rand van het bos te bevrijden van haar belager. De foto heb ik gemaakt met mijn telefoon voordat ik met een zware tak het roofdier kon wegjagen. Dankzij de inspanningen van onze dierenarts Anne Schreurs (https://www.dierenartsuddel.nl/) overleeft Evi haar zware verwondingen en is ze deze week het beroemdste hondje van Nederland.
Week 31
Wonderen bestaan, Evi is buiten levensgevaar en is weer huis! De schrik van vorige week zit er toch een beetje in en de gemeente Nunspeet heeft borden opgehangen in het losloopgebied om honden aan te lijnen. Ik besluit met de macrolens op zoek te gaan naar een beetje kleur. Het is behoorlijk warm en zonnig deze week en de kleine bloemetjes en beestjes krijg ik mooi in beeld. De linkerfoto is rode schijnspurrie; het hele plantje is slechts 5 cm. Heidestruiken die op het zuiden staan bloeien al mooi en trekt de heidevlinder aan.
Week 32
Het is 'topdrukte' in Vierhouten met vakantiegangers en de sfeer is goed door het mooie weer. Soms ontstaan er mooie wolkenpartijen met een bui in de verte maar veel regen valt er hier niet. Dit is een mooie periode om wild te spotten, al zijn de dieren op hun hoede en snel weer weg.
Week 33
Het schaapscheerdersfeest in Vierhouten is niet echt druk bezocht; feitelijk ben ik de enige toeschouwer. Het zal wel fijn zijn voor de schapen dat ze hun zware vacht kwijt zijn.
Op 21 juli was er een flinke heidebrand. Nog geen maand later lopen de eerste struiken alweer uit en volgend jaar zie je alleen aan de zwartgeblakerde stammen dat hier brand is geweest. Zo veerkrachtig is de natuur.
Centaur's Wrath is een grote internationale oefening met helikopters. Boven de Elspeterheide vliegen Chinooks vlak boven de boomtoppen. Tussen al die gebeurtenissen staat heel onopvallend het zandblauwtje te bloeien.
Week 34
Een wespendief is al een paar dagen in de bosrand actief. Hij het uiterlijk van een buizerd maar een smallere kop en maakt een ander geluid (daaraan herkende ik hem). En ze eten dus vooral insecten en kunnen hele wespennesten leeghalen met hun grote klauwen.
Leuk is dat er 3 jonge roodborsttapuiten zijn geboren. Ze vliegen met elkaar van braamstruik naar braamstruik. Over een paar weken gaan ze weer naar het zuiden.
Een torenvalk is vlak boven mijn hoofd aan het jagen. Als hij staat te 'bidden' kan ik hem mooi vastleggen boven de hei die al mooi paars kleurt.
Week 35
Dit is de ultieme week voor heidelandschappen. Prachtige luchten, paarse heide, warm weer. Veel mensen trekken erop uit tijdens de laatste weken van de zomervakantie.
Week 37
Deze week een volledige maansverduistering. Door de laaghangende bewolking was de volledige verduistering niet te zien maar opeens piept de maan door de wolken en was het mooi te zien hoe de schaduw van de aarde wegschuift en de maan weer 'vrij' komt.
Het Veentje is voor veel dieren een belangrijk gebied in dit verder droge gebied en levert een mooi contrast op met het paars.
Week 36
Een zwarte specht herken je goed aan zijn 'kru-kru-kru' roep, maar ze laten zich zelden zien. Op een avond vlogen er zowaar twee boven mijn hoofd door het oude beukenbos. Het zijn grote vogels en hun mooie rode petje valt op. In het Vierhouterbos hebben de meeste damherten een zwarte vacht (in plaats van de bekende roodbruine kleur met witte vlekjes).
Op de hei is goed te zien dat er overal 'verbossing' ontstaat. Vooral de grove den neemt het land over. Ook de invasieve exoot Amerikaanse vogelkers rukt op; een mooie struik die veel stikstof opneemt maar voor de biodiversiteit weinig doet en nogal opdringerig is. Met de vrijwilligers houden we de hei zoveel mogelijk 'boomvrij'.
Week 39
De herten lijken dit jaar in Vierhouten een ingetogen bronst te houden. Er is weinig burlen te horen en ze laten zich nauwelijks zien. Geen idee hoe het komt, maar de BOA had wel een groep wolven gezien in het bos, dan zou ik me ook stil houden. Ik spot wilde zwijnen, ook met de warmtekijker.
Paddestoelen beginnen ook overal uit de grond te komen en bladeren verkleuren. We gaan richting herfst.
Week 38
Aan de lucht zie je al dat het weer deze week omslaat. Aan de kust zorgt een storm voor overlast. Hier op de Veluwe zijn het zware windstoten die bomen op de hei laat buigen. De buien en het relatief warme weer leveren wel mooie plaatjes op.
Week 40
De noorderlicht app geeft dit jaar al een paar keer een melding. Met de kleurgevoelige camera is de hemel wat groen. Sterrenbeeld Grote Beer (steelpannetje) is wel goed te zien aan de linkerkant. De volgende ochtend zweven de 'witte wieven' boven de hei, die snel verdampen wanneer de zon doorbreekt.
Week 41
Ik wilde deze week de groeicyclus van parasolzwammen vastleggen maar helaas waren ze op dag drie, wanneer de hoed helemaal uitklapt, door iemand geoogst (gebakken schijnen ze lekker te zijn).
Een prachtig gekleurde pad gaat eens lekker voor de lens zitten.
Week 44
Op de Elspeterheide zijn er op een aantal plekken veel heidestruiken doodgegaan. Een maaimachine maait de dode struiken weg waardoor volgend jaar hopelijk veel nieuwe heideplantjes ontkiemen. Het is een vreemd gezicht, al die rollen in het landschap.
Een berkendoder is een parasiet die de sapstroom van verzwakte berkenbomen 'overneemt' waardoor de boom uiteindelijk doodgaat, omvalt en uiteindelijk opgepeuzeld wordt.
Week 42-43
De omstandigheden zijn deze herfst perfect voor paddenstoelen. Twee weken op je knieën in het Vierhouter-sprookjesbos met een macrolens.
Week 46-47
De herfstkleuren komen laat op gang maar daarmee ook een van de mooiste herfsperioden sinds jaren. Het blijft warm en relatief droog en ik denk dat het bos nu op zijn mooist is. Perfect weer om erop uit te trekken met de camera. Het is leuk om dezelfde boom met licht mee en tegenlicht te fotograferen, dat levert een totaal andere sfeer op.
Week 45
Deze week een prachtige zonsondergang, gevolgd door de grootste volle maan van dit jaar, maar liefst 7,9% groter en 16% helderder dan een reguliere volle maan omdat hij wat dichter bij de aarde staat. De volgende ochtend is het met zonsopkomst nog prachtig met diezelfde supermaan die achter de horizon zakt.
Week 49
In de week van Sinterklaasavond schijnt de maan op verschillende manieren door de bomen. Er is een halo, het stormt waardoor de maan diffuus door de langswaaiende wolken is te zien, 5 december start mistig met een prachtige maan boven de hei en er is (weer) een supermaan op pakjesavond.
Week 48
Er ligt een heel dun laagje sneeuw deze ochtend (in Groningen is het helemaal wit). Dappere joggers trotseren een venijnige koude wind. Hier en daar staan nog wat kleumende paddenstoelen.
Maak jouw eigen website met JouwWeb